Dobiega końca procedura parlamentarna wprowadzania ustawy nowelizującej z dnia 28 kwietnia 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu automatyzacji załatwiania niektórych spraw przez Krajową Administrację Skarbową, dalej nazywaną ustawą nowelizującą. Ustawą ta przewiduje między innymi wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa – dalej o.p. Większość tych zmian wejść ma w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Co się zmieni?
1. Umożliwienie przedłużania terminów podmiotom innym niż podatnicy
Obecnie na podstawie art. 50 o.p. minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, przedłużać terminy przewidziane w przepisach prawa podatkowego określając grupy podatników, którym przedłużono terminy, rodzaje czynności, których termin wykonania został przedłużony oraz dzień upływu przedłużonego terminu.
Po nowelizacji dokonana zostanie zmiana polegająca na zastąpieniu zwrotu „grupy podatników” zwrotem „grupy obowiązanych”. W uzasadnieniu projektu ustawy nowelizującej wskazano, że przez obowiązanych należy rozumieć wszystkich adresatów przepisów podatkowych, na których przepisy te nakładają określone obowiązki (podatnicy, płatnicy, inkasenci, osoby trzecie, następcy prawni, jak również inne podmioty obowiązane do przekazywania informacji).
2. Wyłączenie możliwości zaliczania na poczet zaległości podatkowych wpłat kwot podatku VAT oraz akcyzy z tytułu importu towarów
Z art. 62 § 1 zdanie drugie o.p. wynika, że w przypadku gdy na podatniku ciążą zobowiązania podatkowe, których termin płatności upłynął, dokonaną wpłatę zalicza się na poczet zaległości podatkowej o najwcześniejszym terminie płatności we wskazanym przez podatnika podatku, a w przypadku braku takiego wskazania lub braku zaległości podatkowej we wskazanym podatku – na poczet zaległości podatkowej o najwcześniejszym terminie płatności spośród wszystkich zaległości podatkowych podatnika. Obecnie od powyższego istnieje tylko jeden wyjątek, tj. zaliczeniu na poczet zaległości podatkowej nie podlegają wpłaty dokonane na poczet ryczałtu od przychodów zagranicznych osób przenoszących miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (zob. art. 62 § 6 o.p.).
Po zmianach zaliczeniu na poczet zaległości podatkowych nie będą podlegały również wpłaty dokonywane na poczet podatku VAT z tytułu importu towarów oraz podatku akcyzowego z tytułu importu towarów. Ministerstwo wskazuje, że stosowanie art. 62 § 1 Ordynacji podatkowej do importowych należności podatkowych może spowodować jedynie negatywne konsekwencje dla funkcjonowania obrotu gospodarczego, wygenerować dodatkowe koszty z tytułu zmian w systemie finansowo-księgowym, bez uzyskania korzyści finansowych dla budżetu państwa, a w konsekwencji skutki te wręcz mogą być dla niego ujemne.
3. Zmiana sposobu dokonywania zwrotu nadpłat dla niektórych podatników
Po nowelizacji zakres stosowania art. 77b § 1 pkt 2 o.p. ograniczony zostanie do podatników mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jednocześnie dodany będzie art. 77b § 1 pkt 3 o.p. stanowiący, że w przypadku, gdy podatnik mający miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie jest obowiązany do posiadania rachunku bankowego lub rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, zwrot nadpłaty następuje wyłącznie na wskazany rachunek bankowy podatnika. W efekcie zwroty nadpłat dla podatników, którzy nie posiadają adresu zamieszkania na terytorium RP, będą realizowane wyłącznie na rachunek bankowy wskazany przez podatnika, zgodnie z przepisami dotyczącymi zgłaszania rachunków bankowych do zwrotów nadpłat (w zeznaniach rocznych lub w zgłoszeniu aktualizacyjnym osoby fizycznej będącej podatnikiem /ZAP-3/).
4. Umożliwienie zajmowania wierzytelności wynikających ze wspólnego obliczenia podatku przez małżonków
Po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia ustawy nowelizującej dodany zostanie art. 92 § 3b o.p. Stanowić on będzie, że zajęcie wierzytelności z tytułu nadpłaty dokonane przez organ egzekucyjny wobec jednego z małżonków obejmuje również wierzytelność o zwrot nadpłaty, o której mowa w art. 92 § 3 o.p. Tym samym w przypadku zajęcia wierzytelności jednego z małżonków zajęciem objęte zostanie również wierzytelność wspólna małżonków.
5. Zmiany w przepisach o sposobie doręczania pism
Po zmianach wprowadzona zostanie bezwzględna możliwość doręczania stronom pism poprzez system teleinformatyczny organu podatkowego (systemami tymi będą Platforma Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych oraz e-Urząd Skarbowy). Zmiana ta wynikać będzie z nowego brzmienia art. 144 § 1a o.p.
6. Doprecyzowanie pojęcia „podanie”
Jak wskazano w uzasadnieniu ustawy nowelizującej przez podanie należy rozumieć każde pismo kierowane do organów podatkowych. Ponadto treść przepisów art. 168 o.p. zostanie dostosowana do zmian polegających na zastąpieniu portalu podatkowego systemami teleinformatycznymi organów podatkowych. Systemami tymi będą Platforma Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych oraz e-Urząd Skarbowy (zasady funkcjonowania tych systemów określać będą przepisy art. 35 i nast. ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej).
7. Rozszerzenie zakresu udostępnianych danych niezawartych w aktach spraw podatkowych
Obecnie Szef Krajowej Administracji Skarbowej udostępnia dane niezawarte w aktach spraw podatkowych inne niż określone w art. 297c o.p., jeżeli znajdują się w Centralnym Rejestrze Danych Podatkowych. Po nowelizacji dane będą mogły być przekazywane również prokuratorowi – w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań, a także Przewodniczącemu Komisji Nadzoru Finansowego.
8. Zmiany w przepisach o udostępnianiu danych komornikom
Dodane zostaną przepisy mające na celu automatyzację procesu udostępniania komornikom informacji przez organy Krajowej Administracji Skarbowej.
9. Zmiany w przepisach dotyczących zaświadczeń
Wejdą w życie zmiany ograniczające zakres informacji potwierdzanych w drodze zaświadczenia. Zaświadczenie ZAS-W nie będzie obejmowało informacji o prowadzonych postępowaniach w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe. Zaświadczenia ZAS-DF i ZAS-DP nie będą zawierać informacji o wysokości obrotu. Jednocześnie zakres informacji zawartych w zaświadczeniach o wysokości dochodu zostanie uzupełniony o kwotę uzyskanego przychodu oraz kwoty odliczonych składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
dr Ewelina Skwierczyńska – doradca podatkowy