Umowy cywilnoprawne a obowiązek ubezpieczeń społecznych, z uwzględnieniem zmiany przepisów wprowadzonych w roku 2021 r.

 

Umowy cywilnoprawne jako tytuł do ubezpieczeń społecznych przechodziły w ostatnim dwudziestoleciu największe zmiany. Kiedyś przez długi okres czasu umowy zlecenia rodziły obowiązek ubezpieczeń społecznych, jeżeli trwały co najmniej 6 miesięcy. Następnie zmieniono ten okres na 28 dni, aż doszliśmy do sytuacji, gdy każda umowa, bez względu na długość jej trwania, rodzi obowiązek ubezpieczeń społecznych.

 

W kontekście czasu zmieniały się również zasady rozstrzygania w sytuacji zbiegów tytułów do ubezpieczeń, czego najlepszym przykładem jest sytuacja wykonywania równolegle dwóch umów zlecenia u jednego zleceniodawcy. Stało się pewnego rodzaju normą, że zgłaszano do ubezpieczeń z jednej umowy zlecenia, oczywiście tej na niską kwotę przychodu, a druga rodziła wyłącznie tytuł ubezpieczenia zdrowotnego.

 

Wyeliminowanie tego zjawiska spowodowało, że zbiegi tytułów do ubezpieczeń, gdy jednym z tytułów jest umowa zlecenia, stały się najbardziej kłopotliwe.

 

Kolejnym elementem komplikującym ustalanie obowiązku ubezpieczenia społecznego jest fakt, że umowa o dzieło nie rodzi tego obowiązku. Poszukując oszczędności zapomina się, że o rodzaju umowy nie decyduje jej nazwa, a treść. Duże znaczenie ma również odmienna definicja pracownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym, powodująca w pewnych sytuacjach traktowanie umów cywilnoprawnych, w tym umowy o dzieło jako dodatkowe czynności z umowy o pracę.

 

Na uwagę zasługuje również wiedza, że pewne składniki wynagrodzenia nie stanowiące podstawy wymiaru dotyczą nie tylko pracowników. Część z tych wyłączeń można zastosować do zleceniobiorców.