Podatek VAT w branży budowlanej i deweloperskiej – praktyczne problemy przy uwzględnieniu bieżącego orzecznictwa w tym zakresie

1. Stawki podatku VAT w branży budowlanej i deweloperskiej:

• preferencyjna (8%) stawka VAT na roboty budowlane i obiekty budowlane, w tym infrastruktura towarzysząca oraz stawka VAT na roboty budowlane poza bryłą budynku,
• ustanowienie i przeniesienie prawa użytkowania wieczystego gruntu,
• wynajem lokali, a refaktura prac budowlanych i wyposażenia,
• Wykonawstwo zastępcze - zasady rozliczania VAT,
• dostawa terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane (definicja terenu budowlanego), w tym budynki przeznaczone do rozbiórki oraz zabudowane nieruchomością nieujawnioną w KW,
• dostawy budynków, lokali i ich części dokonywane w 2 lata po ich pierwszym zasiedleniu (definicja pierwszego zasiedlenia, opcja opodatkowania), w tym rodzaje nakładów (modernizacyjne czy remontowe), a ich wpływ za zwolnienie,
• dostawa budynków, lokali i ich części nabytych bez prawa do odliczenia VAT,
• rozliczenie w zakresie VAT członków konsorcjum.

2. Moment powstania obowiązku podatkowego w branży budowlanej:

• wyrok TSUE w sprawie C 224/18 (Budimex S.A. przeciwko Ministrowi Finansów),
• dostawy nieruchomości, w tym obiektów budowlanych - akt notarialny czy wydanie kluczy?
• zaliczka, a wkład budowlany oraz wpłaty na deweloperski rachunek powierniczy,
• usługi najmu i dzierżawy nieruchomości oraz rozliczenie zwrotu nakładów.

3. Podstawa opodatkowania:

• kary umowne i odszkodowania a opodatkowanie VAT,
• kaucja gwarancyjna w budownictwie,
• rozliczenie faktur korygujących, w tym zmiany wynikające z tzw. VAT SLIM,
• podstawa opodatkowania w imporcie usług,
• opodatkowanie „darmowych” napraw oraz prac wykonywanych na rzecz podmiotów trzecich (np. JST).

4. Miejsce opodatkowania dostaw towarów i usług w kontekście firm budowlanych:

• usługi świadczone na rzecz podatników VAT,
• usługi świadczone na rzecz konsumentów,
• usługi świadczone na rzecz podmiotów prawnych nie będących podatnikami.

5. Dokumentacja:

• zasady fakturowania usług budowlanych,
• faktura elektroniczna - podstawowe informacje,
• ustrukturyzowana faktura elektroniczna w zamówieniach publicznych oraz w umowie koncesji na roboty budowlane   
• faktury wystawiane do paragonów fiskalnych,
• ewidencja robót budowlanych i dostawy nieruchomości na kasie fiskalnej - nowe zasady zwolnień,
• kasy fiskalne on-line w budownictwie od kiedy i dla kogo,
• nowe JPK_VAT: JPK_V7M i JPK_V7K: dodatkowe oznaczenia dokumentów, kody GTU oraz oznaczenia procedur istotne dla branży, faktury wystawione do paragonów - sposób ujęcia w nowym JPK_VAT, paragon fiskalnych z numerem NIP nabywcy do kwoty 450 zł - zasady ujmowania w nowym JPK_VAT.

6. Usługi budowlane i dostawy obiektów budowlanych a podatek naliczony:

• odliczenie podatku naliczonego przez firmy budowlane i deweloperskie,
• świadczenie robót budowanych za granicę, a odliczenie podatku naliczonego,
• struktura sprzedaży - branżowe transakcje, które mogą spowodować konieczność stosowania struktury VAT,
• katalog wyłączeń z prawa do odliczenia - przypadki charakterystyczne dla branży,
• odliczenie VAT od samochodów, pojazdów i maszyn budowlanych oraz paliwa i wydatków z nimi związanych,
• terminy odliczenia podatku naliczonego, w tym zmiany wynikające z VAT SLIM.

7. Mechanizm Podzielonej Płatności oraz Biała Lista - zagadnienia istotne dla branży.