W art. 8 ustawy CIT zawarto zasadę, że rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy lub inny okres kolejnych dwunastu miesięcy (o ile podatnik tak postanowi w statucie, w umowie spółki lub w innym dokumencie odpowiednio regulującym zasady ustrojowe innych podatników). Od zasady, że rok podatkowy ma zawsze 12 miesięcy, istnieją jednak cztery wyjątki.
1. Pierwszy rok podatkowy
Dla podatników rozpoczynających działalność rok podatkowy zaczyna się wraz z rozpoczęciem działalności i trwa do końca roku kalendarzowego albo do ostatniego dnia wybranego roku podatkowego, nie dłużej jednak niż dwanaście kolejnych miesięcy kalendarzowych.
Przykład
Podatnik rozpoczął działalność 21 kwietnia 2025 r. W umowie spółki postanowiono, że rokiem obrotowym i podatkowym jest rok kalendarzowy. Zatem pierwszy rok zakończy się 31 grudnia 2025 r. ii będzie krótszy niż 12 miesięcy.
Podatnik rozpoczął działalność 21 kwietnia 2025 r. W umowie spółki postanowiono, że rokiem obrotowym i podatkowym jest okres od 1 lipca do 30 czerwca. Zatem pierwszy rok zakończy się 30 czerwca 2025 r. i będzie krótszy niż 12 miesięcy.
W przypadku podjęcia po raz pierwszy działalności w drugiej połowie roku kalendarzowego i wybrania roku podatkowego pokrywającego się z rokiem kalendarzowym, pierwszy rok podatkowy może trwać od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku kalendarzowego następującego po roku, w którym rozpoczęto działalność.
Przykład
Podatnik rozpoczął działalność 25 sierpnia 2025 r. W umowie spółki postanowiono, że rokiem obrotowym i podatkowym jest rok kalendarzowy. Zatem pierwszy rok zakończy się 31 grudnia 2025 r. lub 31 grudnia 2026 r. (wedle decyzji podatnika) i będzie krótszy lub dłuższy niż 12 miesięcy.
W przypadku uzyskania statusu podatnika przez spółkę jawną pierwszy rok podatkowy tej spółki trwa od dnia, w którym spółka uzyskała ten status, do końca przyjętego przez tę spółkę roku obrotowego.
2. Zmiana roku podatkowego
W razie zmiany roku podatkowego za pierwszy po zmianie uważa się okres od pierwszego miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego do końca roku podatkowego nowo przyjętego (zmiana roku podatkowego odbywa się w tym samym trybie, co jego wybór). Okres ten nie może być krótszy niż 12 i dłuższy niż 23 kolejne miesiące kalendarzowe.
Przykład
Rok podatkowy zakończył się 31.12.2024 r. Zgodnie ze zmianą w umowie spółki nowy rok podatkowy ma trwać od 1 kwietnia do 31 marca.
Zatem rok podatkowy rozpoczyna się 1 stycznia 2025 i kończy 31 marca 2026 r. – jest dłuższy niż 12 miesięcy.
Kolejny rok podatkowy rozpocznie się 1 kwietnia 2026 i zakończy 31 marca 2027 – będzie miał 12 miesięcy.
O wyborze roku podatkowego innego niż rok kalendarzowy podatnik informuje w zeznaniu rocznym CIT składanym za rok podatkowy poprzedzający pierwszy po zmianie rok podatkowy (w nawiązaniu do powyższego przykładu będzie to zeznanie za rok 2025).
3. Obowiązek wcześniejszego zamknięcia ksiąg rachunkowych
Jeżeli z odrębnych przepisów wynika obowiązek zamknięcia ksiąg rachunkowych (sporządzenia bilansu) przed upływem przyjętego przez podatnika roku podatkowego, za rok podatkowy uważa się okres od pierwszego dnia miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego do dnia zamknięcia ksiąg rachunkowych. W tym przypadku za następny rok podatkowy uważa się okres od dnia otwarcia ksiąg rachunkowych do końca przyjętego przez podatnika roku podatkowego. Mogą to być przypadki związane z otwarciem likwidacji lub ogłoszeniem upadłości likwidacyjnej czy też połączeniem lub podziałem spółek.
Przykład
Rokiem podatkowym spółki jest rok kalendarzowy. Otwarcie likwidacji spółki nastąpiło 1 czerwca 2025 r. Zgodnie z art.12 ust.2 pkt 6 ustawy o rachunkowości należy zamknąć księgi rachunkowe na dzień poprzedzający otwarcie likwidacji:
1 rok podatkowy w 2025 r. będzie trwał od 1 stycznia do 31 maja a
2 rok podatkowy w 2025 r. będzie trwał od 1 czerwca do 31 grudnia.Zatem w jednym roku kalendarzowym będą mieściły się dwa lata podatkowe.
4. Wybór CIT estońskiego
Szczególnym przypadkiem jest wybór przez podatnika opodatkowania na zasadzie ryczałtu od przychodów spółek (CIT estoński) w trakcie trwającego roku podatkowego. Zgodnie z art. 8 ust. 6a należy zamknąć rok podatkowy na koniec miesiąca poprzedzającego pierwszy miesiąc opodatkowania ryczałtem. Należy na ten sam dzień zamknąć księgi rachunkowe i sporządzić sprawozdanie finansowe (art. 12 ust. 2 pkt 7 ustawy o rachunkowości).
Przykład
Rokiem podatkowym spółki jest rok kalendarzowy. Podatnik zdecydował o wyborze ryczałtu od przychodów spółek od 1 stycznia 2025 r. Podatnik, jak zawsze, zamknie księgi na 31 grudnia.
Rokiem podatkowym spółki jest rok kalendarzowy. Podatnik zdecydował o wyborze ryczałtu od przychodów spółek od 1 maja 2025 r. Powinien na dzień 30 kwietnia zamknąć księgi i sporządzić sprawozdanie finansowe oraz zeznanie podatkowe za okres od 1 stycznia do 30 kwietnia 2025 r. Kolejny rok podatkowy (i obrotowy) rozpocznie się od 1 maja i zakończy na 31 grudnia 2025 r.
Oczywiście rok podatkowy może być krótszy niż 12 miesięcy również w przypadku zakończenia działalności przez podatnika.
Anna Kropidłowska – księgowa
Podstawa prawna:
– Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (jednolity tekst w Dz. U. z 2025 r., poz. 278 z późn. zm.) zwana ustawą CIT
– Ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2023 r., poz. 120 z późn. zm.)