Generalnie prace na środku trwałym o charakterze remontu rozliczamy bezpośrednio na wynik finansowy (z zachowaniem zasady ostrożności). Według KSR 11 remont to wykonywanie robót polegających na przywróceniu stanu pierwotnego istniejącego środka trwałego, w jakim został on wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Remont nie staje się ulepszeniem w razie stosowania do remontu materiałów innych – także lepszych niż zawartych w środku trwałym, w momencie jego przyjęcia do użytkowania, o ile nie powoduje to istotnej zmiany wartości użytkowej środka trwałego (7.20).
Nakłady poniesione w celu utrzymania założonego pierwotnie okresu użytkowania środka trwałego oraz jego wartości użytkowej, mierzonej np. poziomem zdolności wytwórczych, jakością wytworzonych za jego pomocą produktów, kosztami eksploatacji, stanowią koszty bieżącego użytkowania (eksploatacji). Obciążają one koszty okresu, w którym je poniesiono. Do nakładów takich zalicza się przede wszystkim nakłady na konserwacje, przeglądy i remonty środków trwałych, w tym wymianę części (7.5).
Nakłady na remonty bieżące (typowe, awaryjne) traktowane są jako koszty okresu, w którym zostały poniesione. Remonty bieżące (awaryjne) to najczęściej występujący w jednostkach rodzaj remontów. Koszty remontów okresowych mogą być rozliczane przez cały okres międzyremontowy (jako czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów), w zależności od przyjętych zasad (polityki) rachunkowości (7.22).
Remonty nadzwyczajne to remonty, które mają za zadanie usunięcie niekorzystnych skutków, jakie na środek trwały wywarły nagłe i nieprzewidziane zdarzenia, w tym także losowe. Do zdarzeń takich zalicza się m.in. uszkodzenia środków trwałych przez powodzie, pożary, wybuchy, trzęsienia ziemi, wypadki samochodowe, gradobicie, wichury, nawałnice itd. Remonty nadzwyczajne mają na celu usuwanie skutków zniszczeń spowodowanych przez nieprzewidziane zdarzenia, nie zaś skutków zużycia środków trwałych spowodowanych ich użytkowaniem lub oddziaływaniem czynników zewnętrznych. Nakłady na remonty nadzwyczajne, które przeprowadza się w celu usunięcia skutków zdarzeń losowych, ujmowane są jako pozostałe koszty operacyjne (7.23).
Remont kapitalny, czyli rekonstrukcja według KSR 11 polega na odbudowie środka trwałego, który uprzednio przestał być zdatny do użytku (np. na skutek niekompletności), jednak nie zaprzestano jego ujmowania. Takie środki trwałe najczęściej mają wartość księgową netto równą zero, gdyż ich wartość początkowa została w pełni umorzona lub dokonano odpisów z tytułu trwałej utraty wartości. Rekonstrukcje, czasami nazywane są remontami kapitalnymi, gdy dotyczą maszyn, urządzeń, pojazdów i aparatów, którym przywracane są cechy kompletności i zdatności do użytkowania. Gdy remonty kapitalne są odpowiednikiem rekonstrukcji (odbudowy), powodując przywrócenie środkom trwałym wartości użytkowej mierzonej okresem ekonomicznej użyteczności (na nowo ustalanym), to tym samym spełniają definicję ulepszenia. Do rekonstrukcji nie muszą być użyte te same materiały, których użyto pierwotnie do budowy środka trwałego, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej (dotyczy to np. obiektów zabytkowych).
Przykład
Spółka podjęła prace naprawcze nad wyeksploatowaną maszyną produkcyjną. Jest ona całkowicie zamortyzowana, zaprzestano jej używania, ale nie dokonano jej likwidacji. Przywrócenie jej do używania wymaga szeregu istotnych prac polegających m.in. na wymianie zużytych części (również o wyższych parametrach niż części stare), uzupełnieniu braków i przeprowadzeniu prób sprawdzających poprawność działania.
Wszystkie nakłady związane z odtworzeniem środka trwałego w celu jego dalszego wykorzystywania są rekonstrukcją (ulepszeniem) i zwiększają jego dotychczasową wartość początkową.
Przykład
W hali produkcyjnej spółki doszło do zwarcia instalacji elektrycznej (na skutek wyładowania atmosferycznego), co doprowadziło do pożaru i zniszczenia kilku urządzeń. Po przeprowadzeniu inwentaryzacji postanowiono trzy urządzenia zlikwidować a dwa naprawić i przywrócić do używania. Prace polegały m.in. na wymianie zniszczonych części (również o wyższych parametrach niż części stare) i przeprowadzeniu prób sprawdzających poprawność działania.
Wszystkie nakłady są związane z usunięciem skutków nagłego i nieprzewidzianego zdarzenia losowego – należy zaliczyć je do kosztów bieżących jako remont.
Prace remontowe wykonane przed oddaniem środka trwałego do używania zwiększają jego wartość. Przy nabyciu używanych środków trwałych należy wziąć pod uwagę, że mogą one wymagać przywrócenia zdatności do używania. Jeśli nie są kompletne (nie zawierają wszystkich niezbędnych części) lub zawierają elementy zużyte lub popsute, które należy wymienić, by działały zgodnie z oczekiwaniami jednostki, konieczne jest przeprowadzenie remontu.
Według KSR 11 jeśli podjęte prace mają na celu nadanie lub przywrócenie kompletności i zdolności użytkowych środka trwałego, wartość początkowa obejmuje koszty takiego remontu. Remont ten jest traktowany jako koszt dostosowania środka trwałego do stanu zdatności do użytkowania (6.7).
Przykład
Spółka nabyła używany samochód. Nie jest on w pełni sprawny – wymaga m.in. wymiany akumulatora, klocków hamulcowych, naprawy skrzyni biegów. Dodatkowo zauważono, że opony są mocno zużyte i podjęto decyzję o zakupie nowych. Zainstalowano GPS i hak holowniczy.
Uznano, że wszystkie te nakłady na remont poniesiono w celu przystosowania samochodu do używania na cele spółki – zwiększają one wartość początkową.
Anna Kropidłowska – księgowa
Podstawa prawna:
– Krajowy Standard Rachunkowości Nr 11 (KSR 11) opublikowany w Dz. Urz. MRiF z 2017 r., poz. 105