W przypadku podróży zagranicznej mamy najczęściej do czynienia zarówno z podróżą krajową i zagraniczną. Dzieje się tak, ponieważ część zagraniczna podróży trwa (§ 12 rozporządzenia):
- od chwili przekroczenia granicy polskiej w drodze za granicę do chwili jej ponownego przekroczenia w drodze powrotnej do kraju (przy podróży lądowej)
- od chwili startu samolotu w drodze za granicę z ostatniego lotniska w kraju do chwili lądowania samolotu w drodze powrotnej na pierwszym lotnisku w kraju (przy podróży lotniczej),
- od chwili wyjścia statku (promu) z portu polskiego do chwili wejścia statku (promu) w drodze powrotnej do portu polskiego (przy podróży morskiej).
Zatem dojazdy między miejscem rozpoczęcia/zakończenia podróży a granicą, lotniskiem czy portem są podróżą krajową, za którą przysługują diety krajowe.
Przykład
Pracownik wyjechał 15 marca o godz. 8.00 autobusem z Warszawy do Berlina. Przejazd trwał 7 godzin, w tym do granicy 6 godzin. Powrót z delegacji nastąpił 18 marca o godz. 18.30 autobusem (granicę przekroczono o godz. 12.00). Pracownik przebywał zatem w podróży zagranicznej 3 doby i 22 godziny (od godz. 14.00 dnia 15.03 do godz. 12.00 dnia 18.03) – należą mu się 4 diety w wysokości 49 euro.
A jak rozliczyć diety za czas dojazdu i powrotu z zagranicy? Od 01.03.2013 r. w § 21 rozporządzenia wprowadzono zasadę, że w przypadku odbywania podróży zagranicznej w połączeniu z przejazdem na obszarze kraju, przepisy rozdziału 2 (o podróżach krajowych) stosuje się odpowiednio. W praktyce niewiele z tego wynika.
Wariant 1:
Podróż krajowa trwała łącznie 12½ godziny (od godz. 8.00 do 14.00 dnia 15.03 oraz od godz. 12.00 do 18.30 dnia 18.03) – należy mu się pełna dieta krajowa.
Komentarz: wariant ten zakłada, że dojazd do granicy i powrót z niej, choć w innych dniach, są częściami tej samej podróży krajowej.
Wariant 2:
Pracownik odbył dwie podróże krajowe: w dniu 15.03 podróż trwała 6 godzin i w dniu 18.03 podróż trwała 6½ godzin. Tu są dwie możliwości:
- uznaje się, że pracownik odbył w różnych dniach dwa krajowe wyjazdy służbowe, podczas których nie przekroczył limitu 8 godzin – nie należą mu się za te dni żadne diety krajowe.
Komentarz: ta opcja zakłada, że pracownik odbył w istocie trzy różne podróże służbowe – jedną zagraniczną i dwie krajowe.
- uznaje się, że pracownik odbył w różnych dniach dwa krajowe wyjazdy służbowe, przy czym delegacja w dniu 15.03 rozpoczynała podróż służbową a delegacja w dniu 18.03 ją kończyła – pracownikowi za dzień 15.03 nie należy się żadna dieta krajowa (nie przekroczył limitu 8 godzin) a za dzień 18.03 należy mu się połowa diety krajowej (przy podróży trwającej dłużej niż dobę, za każdą kolejną dobę, ale niepełną dobę (do 8 godzin) pracownikowi przysługuje połowa diety).
Komentarz: ta opcja z kolei zakłada, że podróż powrotna z zagranicy jest kontynuacją rozpoczętej podróży krajowej kilka dni wcześniej.
Z wyjaśnień ministerstwa wynika, że intencją ustawodawcy było wskazanie, iż do rozliczenia tych diet właściwy jest wariant 2, podpunkt 2.
„(…) Zdaniem Departamentu odcinki podróży krajowej – odpowiednio poprzedzający moment rozpoczęcia podróży zagranicznej i odbywany po przekroczeniu granicy polskiej w drodze powrotnej należałoby traktować rozdzielnie. Oznaczałoby to, że czas tych podróży nie podlegałby sumowaniu. Rozpoczęcie podróży zagranicznej w chwili przekroczenia granicy polskiej, w ocenie Departamentu, oznacza przerwanie czasu trwania podróży krajowej.
Jednocześnie Departament informuje, że do właściwości Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej nie należy zajmowanie stanowiska odnośnie do stosowania przepisów prawa jak i wydawanie opinii dotyczących przykładowych lub konkretnych stanów faktycznych. Opinie prawne Departamentu nie są wiążące dla stron stosunku pracy, sądów pracy oraz Państwowej Inspekcji Pracy.” – takie stanowisko zajęło MPiPS w dniu 11.04.2013 r. w odpowiedzi na zapytanie wydawnictwa Gofin.
„Zdaniem MRPiPS odcinki podróży krajowej – odpowiednio poprzedzający moment rozpoczęcia podróży zagranicznej i odbywany po przekroczeniu granicy polskiej w drodze powrotnej należałoby traktować rozdzielnie. Oznaczałoby to, że czas tych podróży nie podlegałby sumowaniu (…)”. – odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na interpelację poselską nr 592 udzielona w dniu 29 czerwca 2016 r. Przepisy rozporządzenia są obowiązkowe tylko w podmiotach strefy budżetowej. Pozostałe jednostki mogą wprowadzać własne zasady i limity, pod warunkiem ich formalnego uregulowania (np. w regulaminie wynagradzania).
Anna Kropidłowska – księgowa
Podstawa prawna:
– Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.01.2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (tekst jednolity w Dz.U. z 2023 r., poz. 2190)