Dnia 14 lutego 2023 r. Rada ds. Gospodarczych i Finansowych (ECOFIN) podjęła decyzję o wpisaniu na unijną listę rajów podatkowych nowe państwa. Zestawienie uzupełniły Brytyjskie Wyspy Dziewicze, Kostaryka i Wyspy Marshalla, ale także Rosja. Zaktualizowany wykaz europejski odbiega obecnie od obowiązującego w naszym kraju. Czy polscy podatnicy powinni się zatem przejmować zmianą? Owszem, pojawienie się Rosji na tej liście będzie miało wpływ na rodzimy biznes.
Obecnie unijna lista rajów podatkowych obejmuje zatem następujące państwa:
- Samoa Amerykańskie
- Anguilla
- Bahamy
- Brytyjskie Wyspy Dziewicze
- Kostaryka
- Fidżi
- Guam
- Wyspy Marshalla
- Palau
- Panama
- Federacja Rosyjska
- Samoa
- Trynidad i Tobago
- Turks i Caicos
- Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych
- Vanuatu
Zmiana przedmiotowego wykazu wywołuje między innymi bezpośrednie skutki podatkowe, na czele których są obowiązki dotyczące raportowania schematów podatkowych (MDR). Z uwagi na to, że transakcje z Rosją spełniają przesłankę transgraniczności, nie są objęte przepisami tarczy antykryzysowej związanej ze stanem zagrożenia epidemicznego lub pandemii wywołanej przez COVID-19. Oznacza to, że wobec takich uzgodnień nie jest zawieszony bieg terminu zaraportowania MDR do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Należy zatem zwrócić na te przypadki szczególną uwagę.
Polskie podmioty, które posiadają powiązania biznesowe z Rosją, muszą pamiętać, że wypłata choćby symbolicznej kwoty, nawet 1 zł, na rzecz takiego podmiotu powiązanego będzie równoznaczna z koniecznością składania informacji o transgranicznych schematach podatkowych. Wymogiem uznania za schemat podatkowy jest zaliczenie takiej płatności do kosztów uzyskania przychodu.
Powyższy obowiązek wynika wprost z art. 86a-86o Ordynacji podatkowej, które normują, że schematami podatkowymi są m.in. transgraniczne płatności pomiędzy podmiotami powiązanymi, które podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodu, jeśli odbiorca płatności ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w kraju znajdującym się na polskiej lub unijnej liście rajów podatkowych.
Zgodnie z przepisem art. 86a § 1 pkt 13 lit. a tiret drugie Ordynacji podatkowej, szczególną cechę rozpoznawczą spełnia uzgodnienie, które:
- obejmuje podlegające zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów transgraniczne płatności pomiędzy podmiotami powiązanymi, oraz jednocześnie
- odbiorca płatności posiada miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, wskazanych w aktach wykonawczych wydanych na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych oraz w unijnym wykazie jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych przyjmowanym przez Radę Unii Europejskiej.
Kluczowe zatem jest to, że polska Ordynacja podatkowa nie odwołuje się do wewnętrznego, ministerialnego wykazu rajów podatkowych, lecz wprost do unijnego wykazu jurysdykcji niechętnych do współpracy do celów podatkowych. Oznacza to, że wpisanie Rosji na tę listę wywołuje skutki dla polskich podatników już od dnia dokonania tego wpisu (tj. 14 lutego 2023 r.).
W praktyce szczególną uwagę należy zwrócić na transfery finansowe do Rosji, a nie odwrotnie. Jeśli zatem polska firma otrzymuje od podmiotu z Rosji należności (zapłaty za usługi lub towary, licencje, dywidendy itd.), które stanowią jej przychód, nie ma obowiązku raportowania MDR transgranicznego. Obowiązkiem tym objęte są płatności do raju podatkowego.
Polskie firmy winny zatem ponownie dokonać wewnętrznych audytów dla celów MDR, aby uniknąć wysokich kar finansowych za niedopełnienie obowiązku zgłoszenia schematu.
dr Ewelina Skwierczyńska – doradca podatkowy