Sąd Rejonowy w Olsztynie rozpatrywał przypadek, w którym pracodawca, w związku z sytuacją w kraju, spowodowaną rozprzestrzenianiem się wirusa SARS- CoV-2, wydał zarządzenie zobowiązujące wszystkich pracowników do zakrywania ust i nosa na terenie zakładu pracy. W zarządzeniu tym poinformowano pracowników, iż w przypadku niedostosowania się do wskazanego w nim obowiązku pracownicy narażają się na odpowiedzialności przewidzianą w art. 108 Kodeksu pracy. Obowiązek dotyczył zakrywania ust i nosa w częściach wspólnych oraz podczas spotkań. Dotyczyło to także osób, które dobrowolnie okazały dowód zaszczepienia.
Jednocześnie, wszyscy pracownicy zostali poinformowani, iż zwolnienie z obowiązku zakrywania ust i nosa w zajmowanych pomieszczeniach wieloosobowych następuje po okazaniu zaświadczenia o zaszczepieniu. Możliwe było także zwolnienie po przedstawieniu zaświadczenia lekarskiego o przeciwwskazaniach do noszenia maseczki. Jeżeli pracownik takiego zaświadczenia nie przedstawił, wówczas nie był zwolniony z noszenia maseczki.
Na pracownicę, która nie zastosowała się do polecenia pracodawcy (nie przedstawiła zaświadczenia lekarskiego o przeciwskazaniach) została nałożona kara porządkową. W zawiadomieniu przekazanym pracownicy wskazano, iż kara zostaje udzielona za nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, polegającym na uporczywym i bezpodstawnym odmawianiu zakrywania ust i nosa przy pomocy maseczki na terenie zakładu pracy. Od nałożonej kary pracownica złożyła sprzeciw, który pracodawca odrzucił.
Sąd, który rozpoznawał sprawę, uznał, że wymogi zastosowania kary porządkowej zostały przez pracodawcę spełnione. Wskazał to w wyroku z dnia 15 czerwca 2022 r.; IV P 363/21.
Jak czytamy w uzasadnieniu, (…) zgodnie z art. 207 § 1 Kodeksu pracy, pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Na zakres odpowiedzialności pracodawcy nie wpływają obowiązki pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz powierzenie wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza zakładu pracy, o których mowa w art. 237(11) § 2. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. (…) Tym samym, należy stwierdzić, iż ww. rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 06.05.2021 r. w zakresie dotyczącym zakładów pracy zawiera zapis, zgodnie z którym maseczki w miejscu pracy są obowiązkowe, chyba że pracodawca postanowi inaczej. Nie oznacza to pełnej dowolności. Pracodawca może podjąć taką decyzję, jeśli zapewni inne środki ochrony, np. odpowiedni dystans między stanowiskami pracy (wynoszący minimum 1,5 m) lub środki ochrony osobistej związane ze zwalczaniem epidemii.(…) Jeśli z jakichś względów nie jest możliwa likwidacja zagrożeń, wówczas należy stosować właściwe rozwiązania organizacyjne i techniczne, w tym środki ochrony zbiorowej. Przykładowo, w odniesieniu do ochrony pracownika przed zarażeniem wirusową chorobą zakaźną zakład opieki zdrowotnej ma obowiązek zastosowania wszelkich dostępnych środków organizacyjnych i technicznych (tak wyroki SN z 13.04.2000 r., I PKN 584/99, OSNAPiUS 2001/21, poz. 636, i z 11.05.2005 r., III CK 652/04, LEX nr 151668) (…).
W orzeczeniu zwrócono także uwagę, że (…) jedną z podstawowych powinności pracownika jest przestrzeganie przepisów oraz zasad BHP (art. 100 § 2 pkt 3 KP) (…).
Podsumowując, w orzeczeniu Sąd uznał, iż zostały spełnione przesłanki zastosowania przepisu art. 108 § 1 KP, a zatem zastosowanie kary upomnienia było zasadne.
Barbara Tomaszewska – doradca podatkowy, specjalista prawa pracy
