Grupa VAT to nowy rodzaj podatnika, dotychczas nieznany polskim przepisom, choć występujący np. w Belgii. W Polsce od 1 lipca 2022 r. grupę VAT mogą utworzyć podatnicy:
- posiadający siedzibę na terytorium kraju lub
- nieposiadający siedziby na terytorium kraju, w zakresie, w jakim prowadzą działalność gospodarczą na terytorium kraju za pośrednictwem oddziału położonego na terytorium kraju.
Ważne są kwestie powiązań, to one determinują możliwość połączenia.
Podatników uważa się za powiązanych finansowo, jeżeli jeden z podatników będących członkiem grupy VAT posiada:
- bezpośrednio ponad 50% udziałów (akcji) w kapitale zakładowym lub
- ponad 50% praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących bądź zarządzających lub
- ponad 50% prawa do udziału w zysku każdego z pozostałych podatników będących członkami tej grupy.
Podatników uważa się za powiązanych ekonomicznie, jeżeli:
- przedmiot głównej działalności członków grupy VAT ma taki sam charakter lub
- rodzaje działalności prowadzonej przez członków grupy VAT uzupełniają się i są współzależne, lub
- członek grupy VAT prowadzi działalność, z której w całości lub w dużej mierze korzystają inni członkowie grupy VAT.
Podatników uważa się za powiązanych organizacyjnie, jeżeli:
- prawnie bądź faktycznie, bezpośrednio albo pośrednio, znajdują się pod wspólnym kierownictwem, lub
- organizują swoje działania całkowicie lub częściowo w porozumieniu.
Warunek istnienia powiązań finansowych, ekonomicznych i organizacyjnych pomiędzy członkami grupy VAT musi być spełniony nieprzerwanie przez okres, w jakim ta grupa posiada status podatnika (minimum 3 lata).
Formalnym obowiązkiem zawiązania grupy VAT jest przygotowanie umowy. Umowa o utworzeniu grupy VAT jest sporządzana na piśmie, przekazywana naczelnikowi urzędu skarbowego i zawiera co najmniej:
- nazwę grupy VAT z dodatkowym oznaczeniem „grupa VAT” lub „GV”;
- dane identyfikacyjne podatników tworzących grupę VAT, w tym dane dotyczące oddziału w przypadku podatnika nieposiadającego siedziby na terytorium kraju oraz wysokość kapitału zakładowego każdego z tych podatników;
- wskazanie przedstawiciela grupy VAT, wyznaczonego spośród jej członków;
- dane identyfikacyjne udziałowców (akcjonariuszy) i wysokość ich udziału w kapitale zakładowym podatników tworzących grupę VAT, posiadających ponad 50% udziałów (akcji) w kapitale zakładowym tych podatników;
- wskazanie okresu, na jaki grupa VAT została utworzona, nie krótszego niż 3 lata.
Przedstawiciel grupy VAT reprezentuje grupę VAT w zakresie jej praw i obowiązków. Nabywa ona status podatnika z dniem wskazanym w umowie o utworzeniu grupy VAT, nie wcześniej jednak niż z dniem dokonania rejestracji przez urząd skarbowy.
Korzyści:
- brak VAT w rozliczeniach wewnątrzgrupowych,
- możliwość wdrożenia od 1 lipca 2022 r.
Po utworzeniu grupy VAT podmioty wchodzące w jej skład tracą status podatników VAT. Oznacza to, że rozliczenia na gruncie podatku od towarów i usług dokonywane są wyłącznie w ramach grupy VAT. Natomiast w zakresie podatku dochodowego członkowie grupy nadal prowadzą osobne rozliczenia, a więc grupa VAT nie powoduje likwidacji prowadzonych przez te podmioty działalności gospodarczych. W uzasadnieniu do projektu Polskiego Ładu ustawodawca podkreśla, że: „Grupę VAT można opisać jako prawną formę współdziałania do celów VAT. Jako szczególny rodzaj podatnika istnieje ona tylko do celów VAT. […] Poza podatkiem VAT podmioty tworzące grupę VAT będą dalej funkcjonować odrębnie”.
Stworzenie grupy VAT stanowi uproszczenie dla rozliczeń między wzajemnymi świadczeniami na rzecz jej członków. Podmioty te nie muszą wystawiać wzajemnych faktur sprzedaży. Z uzasadnienia do ustawy wprowadzającej Polski Ład wynika, że podstawą udokumentowania transakcji pomiędzy członkami grupy może być nota księgowa.
dr Ewelina Skwierczyńska – doradca podatkowy