Od 2019 r. obowiązuje przepis art. 15cb ustawy CIT, który ma zachęcać podatników (przepis dotyczy tylko spółek*) do finansowania działalności gospodarczej własnymi środkami.
Za koszt uzyskania przychodów uznaje się kwotę, odpowiadającą iloczynowi stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego, obowiązującej w ostatnim dniu roboczym roku poprzedzającego rok podatkowy, powiększonej o 1 punkt procentowy oraz kwoty:
- dopłaty wniesionej do spółki w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach (rok wniesienia dopłaty to rok, w którym dopłata wpłynęła na rachunek płatniczy spółki). lub
- zysku przekazanego na kapitał rezerwowy lub zapasowy spółki.
Są to tzw. hipotetyczne odsetki od kapitału własnego. Przepisu nie można zastosować, jeżeli zysk zostanie przeznaczony na pokrycie straty bilansowej.
Koszt przysługuje w roku wniesienia dopłaty lub podwyższenia kapitału rezerwowego lub zapasowego oraz w kolejnych dwóch bezpośrednio po sobie następujących latach podatkowych. Łączna kwota kosztów uzyskania przychodów odliczona w rokupodatkowym nie może przekroczyć kwoty 250.000 zł. Można rozliczyć w kosztach podatkowych przez trzy lata maksymalnie 750.000 zł.
Ustalony na podstawie art.15cb koszt podatkowy nie jest jednocześnie kosztem rachunkowym.
Jeżeli Spółka skorzysta z ustalenia kosztu a potem:
- dokona wypłaty zysku/zwróci dopłatę wcześniej niż przed upływem 3 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym została podjęta uchwała o zatrzymaniu zysku w spółce/ została otrzymana dopłata,
- zostanie przejęta, w wyniku łączenia albo podziału albo przekształcona w spółkę niebędącą osobą prawną przed upływem 3 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym została podjęta uchwała o zatrzymaniu zysku w spółce
będzie musiała kwoty uprzednio zaliczone do kosztów podatkowych wykazać jako przychód.
Przykład
Udziałowcy w 2023 r. podjęli uchwałę o przeznaczeniu zysków za lata 2021 i 2022 na kapitał zapasowy. Oznacza to, że spółka będzie mogła część zatrzymanych zysków zaliczyć do kosztów podatkowych w latach 2023-2025. Przekazanie zysku na kapitał zakładowy lub jego wypłata w formie dywidendy – bez konsekwencji korekty rozliczeń podatkowych – będzie możliwe od 2027 r.
Przepisu art. 15cb nie stosuje się, jeżeli podatnik lub podmiot z nim powiązany w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 dokonał czynności prawnej albo powiązanych czynności prawnych bez uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, głównie w celu uznania kwoty dopłaty lub zatrzymanego zysku za koszt podatkowy.
Stopa referencyjna NBP na 31.12.2021 r. wynosiła 1,75 %.
Stopa referencyjna NBP na 31.12.2022 r. wynosiła 6,75 %
Stopa referencyjna NBP na 31.12.2023 r. wynosiła 5,75 % (również na koniec 2024 r.)
Przykład
Spółka w 2021 wykazała zysk 1 mln zł. Uchwałą wspólników podjętą w 2022 r. przekazała go na kapitał zapasowy. Koszty uzyskania przychodów od tej czynności wyniosą:
W 2022 r. 1.000.000 x 2,75% = 27.500 zł
W 2023 r. 1.000.000 x 7,75% = 77.500 zł,
W 2024 r. 1.000.000 x 6,75% = 67.500 zł, czyli przez trzy lata Spółka zaliczy do KUP 172.500 zł.
Z przepisów nie wynika, kiedy podatnik może zaliczyć te koszty do kosztów podatkowych. W praktyce przyjmuje się, że momentem tym jest moment przekazania zysku na kapitał rezerwowy lub zapasowy spółki, a więc moment podjęcia uchwały o zatrzymaniu zysku w spółce – w pierwszym roku stosowania art.15cb. Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na zapytanie poselskie w piśmie z 8.07.2020 r., wskazało: „zaliczenie hipotetycznych odsetek następuje w całości już w trakcie roku podatkowego, a tym samym wpływa ono na wysokość zaliczek na ten podatek”.
* Art.4a pkt 21 ustawy CIT:
Ilekroć w ustawie jest mowa o spółce, oznacza to:
- spółkę posiadającą osobowość prawną, w tym także spółkę zawiązaną na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 2157/2001 z dnia 8 października 2001 r. w sprawie statutu spółki europejskiej (SE) (Dz. Urz. WE L 294 z 10.11.2001, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 6, t. 4, str. 251),
- spółkę kapitałową w organizacji,
- spółki, o których mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1 i 1a (komandytowo-akcyjna, komandytowa i w określonych przypadkach jawna), mające siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- spółkę niemającą osobowości prawnej mającą siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli zgodnie z przepisami prawa podatkowego tego innego państwa jest traktowana jak osoba prawna i podlega w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania.
Anna Kropidłowska – księgowa
Podstawa prawna:
– Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (jednolity tekst w Dz.U. z 2025 r., poz. 278 z późn. zm.) zwana ustawą CIT