Na podstawie art. 53 ustawy Ordynacja podatkowa od zaległości podatkowych naliczane są odsetki za zwłokę – od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności podatku lub terminu, w którym płatnik bądź inkasent był obowiązany dokonać wpłaty podatku na rachunek organu podatkowego – do dnia wpłaty włącznie.
Podstawowa stawka odsetek za zwłokę wynosi 14,5% (obowiązuje od 05 października 2023 r.), a jej wysokość jest uzależniona od decyzji Rady Polityki Pieniężnej o zmianie oprocentowania kredytu lombardowego NBP.
Stawka obniżona o połowę, czyli 7,25% ma zastosowanie w przypadku spełnienia łącznie następujących warunków:
- złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji (tzw. samokorekta), nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji;
- zapłaty zaległości podatkowej w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty.
Obniżonej stawki odsetek za zwłokę nie stosuje się w przypadku korekty deklaracji:
- złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej;
- złożonej po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej;
- dokonanej w wyniku czynności sprawdzających.
Podwyższona stawka odsetek za zwłokę w wysokości 150% stawki podstawowej (21,75%) stosuje się do zaległości w podatku od towarów i usług oraz w podatku akcyzowym w przypadku:
- zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku ujawnionych przez organ podatkowy w toku kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego,
- korekty deklaracji:
a) złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach, gdy nie stosuje się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej,
b) dokonanej w wyniku czynności sprawdzających,
c) złożonej po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej
– jeżeli kwota zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku przekracza 25% kwoty należnej i jest wyższa niż pięciokrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia w rozumieniu ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, obowiązującego w dniu następującym po dniu upływu terminu płatności zobowiązania lub terminu zwrotu; - ujawnienia przez organ podatkowy w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego niezłożenia deklaracji, mimo ciążącego obowiązku oraz braku zapłaty podatku.
Podwyższonych odsetek nie stosuje się do zaległości w podatku od towarów i usług, w przypadku gdy ustala się dodatkowe zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 112b lub art. 112c ustawy VAT.
Odsetek nie nalicza się m.in. jeżeli ich wysokość nie przekracza trzykrotności wartości opłaty pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy Prawo pocztowe za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej (obecnie to kwota 8,70 zł).
Zgodnie z art. 53a Ordynacji podatkowej przypadku zaniżenia zaliczek na podatek odsetki nalicza się od dnia następnego po upływie terminu płatności zaliczki do dnia złożenia zeznania lub do terminu złożenia zeznania (jeśli złożono je po terminie).
Zgodnie z orzecznictwem Naczelnego Sadu Administracyjnego można przy obliczaniu odsetek od zaliczek stosować stawkę obniżoną, jeśli warunki do jej zastosowania zostały spełnione – wyroki NSA z dnia 31 maja 2022 r., sygn. akt II FSK 3128/19 oraz z dnia 12 lipca 2022 r., sygn. akt II FSK 548/20.
Przykład
Podatnik CIT sporządzając zeznanie za 2024 r. zauważył, ze nie zaliczył do przychodów podatkowych przedawnionego zobowiązania w kwocie 1.230 zł w miesiącu kwietniu. W zeznaniu złożonym 25 marca 2025 r. błąd został naprawiony i uwzględniony w podstawie opodatkowania, ale należy obliczyć odsetki od zaniżonej zaliczki za kwiecień o kwotę 234 zł (1.230 x 19%).
Odsetki od kwoty 234 zł za 309 dni (od 21 maja 2024 do 25 marca 2025) i według stawki 7,25 % wynoszą w zaokrągleniu 14 zł.
Przykład
Spółka zawarła umowę leasingu samochodu dostawczego. Czas trwania umowy to 1,5 roku. W umowie nie ma zapisu, że amortyzacji dokonuje leasingobiorca.
W świetle prawa podatkowego nie jest to leasing operacyjny (za krótki czas oznaczony) i nie jest to leasing finansowy (brak informacji o amortyzacji przez korzystającego). Podatkowo umowa będziePodatnik złożył w dniu 30 kwietnia zeznanie PIT-36L za 2023 r. W listopadzie 2024 r. zorientował się, że zaliczył w dniu 11 grudnia 2023 r. do kosztów podatkowych polisę ubezpieczeniową samochodu wykorzystywanego tylko w celach prywatnych. Kwota polisy to 1.360 zł. Podatnik skorygował w dniu 4 listopada zeznanie i dopłacił zaległy podatek w kwocie 448 zł (2.360 x 19%) oraz odsetki za zwłokę w wysokości 29 zł.
Wyliczenie odsetek:
od zaliczki: 258 zł za 99 dni (od 23 stycznia 2024 do 30 kwietnia 2024) i stawki 14,50 % = 10,15 zł oraz
od zeznania: 258 za 188 dni (od 5 maja 2024 do 4 listopada 2024) i stawki 14,50 % = 19,27 zł
Anna Kropidłowska – księgowa
Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 28.09.1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity w Dz.U. z 2025 r., poz. 111)